Przeżyj swoją górę Tabor

Gdyby ktoś zapytał cię o szczegół, który najlepiej ukazywałby istotę świętości Twojego patrona, co by to było? Gdybyś musiał namalować jego portret - jaki kolor ubrania najbardziej oddawałby jego charyzmat? A jeśli w ten sam sposób miałbyś namalować siebie? Jaki wybrałbyś atrybut, jaki kolor, jaki kontekst?

Od podobnych pytań wielu z nas zaczyna swoją życiową drogę. Kim jestem, ja konkretnie, żyjący tu i teraz? Co jest moim największym talentem? Jakie jest moje powołanie? Od takich pytań również zaczyna się każda praca ikonopisarza - tego, który staje przed zadaniem namalowania ikony. Ikonopisarz jeszcze zanim złapie za pędzel, już przechodzi prawdziwe rekolekcje. Poznaje charyzmat Świętego, którego ma przedstawić lub wchodzi w znaczenie sceny z życia Pana Jezusa.

Różnica polega tylko na tym, że Kościół już odpowiedział na te pytania. W związku z tym rekolekcje ikonografa polegają na wniknięciu w odkrytą już prawdę, a następnie wyrażeniu jej za pomocą złota i tempery. Nie odbywa się to jednak w trakcie jednego popołudnia. To rekolekcje, które trwają nieraz wiele tygodni, bo właśnie tyle czasu zajmuje cały proces tworzenia świętego obrazu. Od przygotowania deski, przez gruntowanie płótna, szlifowanie, malowanie, złocenie, aż po błogosławieństwo.

To wystarczająco dużo czasu, by zaprzyjaźnić się z przedstawianym Świętym, zżyć się z nim, odczuć jego obecność, jego wstawiennictwo. Wystarczająco dużo, by postąpić o krok w cierpliwości i konsekwencji, by wypracować cnotę, związaną z tematem ikony, wyćwiczyć się w pokorze wobec oporu materii, która nie zawsze chętnie poddaje się naszym zamiarom. To wystarczająco dużo czasu, by przeżyć autentyczną przemianę.

Jest to doświadczenie mistyczne, które jest dodaniem wartości konkretnej osoby do treści wspólnej wiary, a teologia, w tym kanoniczna ikona, jest wyrazem tego, czego każdy może doświadczyć. Z każdą kolejną ikoną i wgłębianiem się w charyzmat malowanej postaci czy w wymowę ewangelicznej sceny, ikonograf coraz lepiej dostrzega to, co nazwano sofijnością stworzenia, czyli przejawy Bożej woli (wizji, planu, marzenia) względem świata, kosmosu i człowieka, w tym samego ikonopisarza.  Coraz bardziej naturalnie przychodzi mu odkrywanie śladów kochającego Boga w tym, co go otacza, przede wszystkim w ludziach, nieraz nawet pod grubą warstwą grzechowego kurzu.

Czymś absolutnie unikalnym w ikonopisarstwie jest to, że przemiana ikonografa nie kończy się na poziomie jego ducha, ale rodzi konkretny, dotykalny owoc - święty obraz, ikonę. Dzięki temu przemieniona zostaje nie tylko dusza człowieka, ale także cząstka wykorzystanej w tym procesie materii (deski, płótna, pigmentów). Ona z kolei  staje się zaczynem przemienienia tych wszystkich, którzy będą się przy niej modlić. Tak więc pracując razem z Bogiem nad sobą i ikoną, ikonograf jednocześnie przyczynia się do ewangelizowania, katechizowania, egzorcyzmowania i uświęcania innych. Już na etapie przygotowywania deski ikonograf modli się za wszystkich tych, którzy na tę ikonę będą patrzeć, "aby doznawali uzdrowienia, a biesy przed nią uciekały".

Trudno się zatem dziwić, że coraz więcej osób pragnie w ten sposób przemieniać siebie i Kościół. Właśnie z myślą o nich - początkujących malarzach ikon, bądź też zainteresowanych ich malowaniem, powstał audiobook PRZEMIENIENIE. To zestaw konferencji Ks. Dariusza Klejnowskiego-Różyckiego, wykładowcy dogmatyki na Uniwersytecie Opolskim, a jednocześnie założyciela Śląskiej Szkoły Ikonograficznej. Przybliża on w nich warsztat i duchowość ikonografów oraz historię i teologię ikony.  Informacje podane w nagraniu uzupełnia książeczka, w której znaleźć można przydatne informacje, w tym spis podstawowych pigmentów niezbędnych do namalowania ikony, opis zasady złotego podziału czy listę szkół ikonopisarskich w Polsce, w których można rozpocząć swoją przygodę z ikoną.

Czy warto ją rozpoczynać? Czy warto podjąć jeszcze jeden trud? Ciekawe jak Piotr, Jakub i Jan, schodzący z Góry Tabor, odpowiedzieliby na pytanie, czy warto było się na nią wspinać. Spotkanie z Boską Światłością Jezusa (którą w ikonie oddają wszystkie złocenia) trudno byłoby im opisać  - Piotr nie wiedział, co powiedzieć. Najważniejsze jednak było to, że łatwiej było im kilka dni później przyjąć zapowiedź Jezusa o Jego męce i odejściu, wkrótce potem to wszystko przeżyć, a na końcu donieść własny krzyż do męczeńskiej śmierci. Czy warto? Poproszony o recenzję audiobooka PRZEMIENIENIE ks. prof. Jerzy Szymik z Katowic napisał: Potrzebujemy ikon jak powietrza.

Ks. dr hab. Dariusz Klejnowski-Różycki
PRZEMIENIENIE. Dla początkujących malarzy ikon.
Audiobook (mp3) + książeczka
Długość: 4 godz. 17 min.
MANHU, Zabrze 2014
Zobacz w księgarni >>