Salomon

Jest to grecka postać biblijnego imienia hebrajskiego Szalomoh, o znaczeniu 'doskonały, szczęśliwy, pokój czyniący'.

W polskich źródłach poświadczone jest od XIII w. w formach: Salomon (1228), Salamon (1424) i synkopowanej formie Salmon (1372). Spotykane do w. XIX, dziś uważane jest za imię żydowskie. U Żydów polskich używane w formach: Szloma, Szlomo, Szlama i Ślama. Od tego imienia pochodzą nazwiska: Salamon, Salamona, Salamonowicz, Salomon, Salomonowicz, a także nazwy miejscowe: Salomonowo, Salomony.

Odpowiedniki obcojęz.: łac. Salomon, ang. Solomon, Salamon, Soloman, fr. Salomon, niem. Salomo, Salomon, Salamon, węg. Salamon, wł. Salomone.

O jednym świętym tego imienia mówiliśmy pod hasłem Rodryg i Salomon. O drugim mówić się będzie pod imieniem Saloniusz. Do przedstawienia pozostają dwaj inni. Ich sylwetki poprzedzimy jednak zwięzłym omówieniem postaci biblijnej, która otoczona była czcią w judaizmie oraz w Kościele abisyńskim.

Salomon, król Izraela. Opowiada o nim jedenaście pierwszych rozdziałów Pierwszej Księgi Królewskiej. Salomon okazuje się władcą, który wprowadził lud Izraela w świat ówczesnej cywilizacji, z dwoma wielkimi ośrodkami, Fenicją i Egiptem. Otoczył się od początku ludźmi nowymi, takim jak kapłan Sadok czy dowódca oddziałów zaciężnych Benajasz. Natomiast Adoniasz - pretendent do tronu, sprzymierzył się z kapłanem Abiatarem i dowódcą armii Joabem. U początku rządów Salomona znamienne jest wydarzenie w Gibeonie, prośba do Boga o mądrość, a po niej słynny wyrok nowego króla (1 Krl 3). Dla spoistości narodu doniosłe znaczenie miało ustanowienie scentralizowanej administracji, z dwunastoma nadzorcami. Zaś polityka zagraniczna dała państwu -pokój ze wszystkich stron dookoła- (1 Krl 5, 4-6). Symbolem jego rządów stało się zbudowanie pierwszej w dziejach Izraela Świątyni w Jerozolimie. Modlitwa Salomona na jej poświęcenie należy do najwznioślejszych tekstów religijnych. Jednakże obraz tego władcy nie był pisany w Biblii tylko jasnymi barwami. Sama 1 Krl mówi o jego niewierności wobec Pana i sprzyjaniu bożkom tych ludów, z których wziął sobie liczne żony (rozdz. 11, 1-8). W Psalmie 72 wyniesiony został na piedestał nadziei mesjanicznych, podczas gdy Księga Powtórzonego Prawa ukazała sylwetkę króla, która w każdym rysie stanowiła przeciwieństwo portretu Salomona. Księga Syracydesa streszczała roztropnie Księgę Królewską. Natomiast Przypowieści i Pieśń nad Pieśniami były w niemałym stopniu przejawem kulturowych impulsów, które zrodziły się z działalności Salomona. Potem powstały także Testament, Psalmy i Ody Salomona, wszystkie zaliczone do apokryfów. Józef Flawiusz mówił wyraźnie o władzy egzorcyzmowania. W islamie i judaizmie legendy o królu mnożyły się aż po późne średniowiecze. Chrystus natomiast mówił, że jest większy niż Salomon (Mt 12, 42; Łk 11, 31), ale jego wizerunku nie odrzucał. W Nowym Testamencie często zresztą podejmowane bywały wątki, które nazwać można salomonowymi: Świątynia i mądrość.

Salomon, król Bretonów. Na tron wstąpił po Neminoem, którego w 857 r. zamordowano. Był nad wyraz ambitny. Chciał pod każdym względem uniezależnić Bretanię, a wydawało się, że po śmierci Karola Łysego i najazdach Normanów sytuacja sprzyja tej jego polityce. Zaanektował okolice Avranches, półwysep Cotentin, a na południu okolice Angers i Retz. Chciał, by w Dol utworzono metropolię, ale Mikołaj I wyraził sprzeciw. Pozostawił po sobie sławę dobrego administratora, wspomaganego potężnym patronatem wielkiego władcy Izraela. Założył też kilka opactw. Chciał już abdykować i schronić się w klasztorze, gdy padł ofiarą zamachu. Oślepiono go i porzucono na uboczu lub też po prostu uśmiercono. Miało się to stać 25 czerwca 874 r. W każdym razie nazajutrz odnaleziono go martwego. Lud uznał go za świętego i czcią otoczył jego szczątki w Plélan. Z czasem dedykowano mu kościół w Vannes, kaplicę przy katedrze w Rennes, parafie w okręgu Morbihan. Jego pamięć opiewały chansons de geste. Stał się w nich bohaterem Bretanii, który potrafił przeciwstawić się Karolowi Wielkiemu.

Salomon, król Węgier. Jest on postacią z późnej, piętnastowiecznej legendy hagiograficznej. Jedyny król węgierski tego imienia, krewny cesarza Henryka IV, panował na Węgrzech w latach 1063-1074. Przy krwawych porachunkach, których dokonywał, daleko mu było do świętości. W rozgrywkach dynastycznych i w walce o tron sprzymierzył się z Kumanami. Grzegorz VII wysłał do niego list z upomnieniami. Pokonany przez św. Władysława, znalazł się we więzieniu. Uwolniony, miał jeszcze sprzymierzyć się z Kumanami, ale około 1087 r. ślad po nim zaginął. Mówiono później, że w okolicach Poli (Istria) wiódł życie pokutnicze w eremie. Tam też potem podtrzymywano jego legendę i mniemano, że katedra przechowuje jego relikwie. Przypomina to naszą legendę o pokucie Bolesława Śmiałego. Wspomnienie Salomona obchodzono 28 września.