Juliusz

Jest to dobrze znane imię pochodzenia łacińskiego, genetycznie gentilicium (gens Iulia). Iulius to 'pochodzący z rodu Julia'. Najsłynniejszym przedstawicielem tego rodu był Gaius Julius Caesar (100-44 przed Chr.), słynny rzymski mąż stanu i pisarz.

W Polsce imię poświadczone od XIII w., ale częściej występuje dopiero w XIX w. Nosił je m.in. Juliusz Słowacki (1809-1849). Formą spieszczoną tego imienia jest Julek oraz rzadziej Jul.

Odpowiedniki obcojęz.: łac. Julius, Iulius, ang. i niem. Julius, fr. Jules, hiszp. Julio, ros. Julij, węg. Gyula, wł. Giulio.

Martyrologium Rzymskie wymienia dziesięciu świętych tego ongiś popularnego imienia. Dalszych sześciu lub siedmiu odnaleźć można w innych zapisach. Nie są to jednak postacie dostatecznie rozpoznane. W wielu przypadkach są to po prostu same imiona, zamieszczone pośród grup męczenników. Z lepiej znanych tu wystarczy przedstawić trzech.

Juliusz, męczennik z Durostorum. Jest jednym z wczesnych świadków chrześcijaństwa rozwijającego się w odległej od Rzymu prowincji Moesia Inferior. Złożył świadectwo na obrzeżach pogańskiego imperium, wieszcząc razem z innymi nadejście nowych czasów. Stało się to w dalekim Durostorum, po prawej stronie Dunaju, tam gdzie później będzie się rozciągać sporna Dobrudża i gdzie obecnie znajduje się miasto Silistria (Silistra). Juliusz długo już służył w armii, gdy cesarz Galeriusz, wróciwszy ze zwycięskiej wyprawy przeciw Persom, zdecydował się wykluczyć z wojska chrześcijan. Gorliwi służalcy tu i tam zaczęli przesłuchiwać chrześcijańskich żołnierzy i zmuszać ich do składania ofiar bożkom. Zachowały się akta sprawy, jaką z Juliuszem toczył sędzia Maksym; wydają się one dostatecznie wiarygodne. Juliusz, weteran armii, okazał się chrześcijaninem konsekwentnym i odważnym. Mimo ponawianych gróźb i obietnic nieugięcie wyznawał swą wiarę. Zginął za nią, ścięty mieczem w dniu 27 maja 297 r. Wcześnie wpisany został do martyrologiów, a w Konstantynopolu czczono tytułem poświęconego jego pamięci kościoła.

Juliusz z Aqfahs, męczennik egipski. Pochodzić miał z okolic Al-Minja, w Środkowym Egipcie. Przybywszy do Aleksandrii, został strażnikiem więzienia i dzięki temu spotkał się z chrześcijanami. Spełniał ich ostatnie życzenia, dbał o ich godny pochówek, organizował pomoc, a potem rzekomo spisywał dzieje ich męczeństwa. Wedle legendy sam pięciokrotnie ponosił śmierć. Za każym razem wstawał z martwych. Dopiero za szóstym razem zakończył swe życie męczeństwem. Towarzyszyć miały wszystkiemu liczne cuda. W rzeczywistości opowieść posłużyła za osnowę dla całego cyklu hagiograficznego, w którym występowali tacy męczennicy, jak: Apater, Anub, Didym, Heraklid, Jan, Symeon, Izaak, Makary z Antiochii, Makrobiusz itd. Cała ta -tradycja- jest niewczesnym pomysłem późnych pisarzy, natomiast wiele okoliczności wskazuje na to, że sam Juliusz był autentycznym męczennikiem z czasów Dioklecjana.

Juliusz I, papież. Na tron Piotrowy wstąpił 6 lutego 337 r. Wkrótce potem zabrał głos w związku z niepokojami, jakie powstały na Wschodzie wokół św. Atanazego. Euzebianie domagali się, by zatwierdzić usunięcie Atanazego oraz uchwały synodu w Tyrze (335). Atanazy ze swej strony skierował do papieża list, w którym wyraz swój znalazła solidarność biskupów Egiptu. W tej sytuacji Juliusz zwołał do Rzymu synod, który miał uśmierzyć spory. Tymczasem Atanazego znów wygnano z Aleksandrii (339). Synod, który odbył się w Rzymie jesienią 340 lub na wiosnę 341 r., zadeklarował niewinność Atanazego, a papież wysłał do biskupów Wschodu list, wyrzucający im nieobecność na synodzie. W 343 r. odbył się z kolei synod w Sardyce, na którym papież reprezentowany był przez dwóch kapłanów i jednego diakona. Zatwierdził następnie uchwały tego synodu, podkreślając dobitnie wagę swego autorytetu. Nieco później (346) zwrócił się jeszcze do kleru aleksandryjskiego, wyrażając radość z powrotu Atanazego. Doczekał się jeszcze tego, iż dwaj przywódcy stronnictwa euzebiańskiegio, Ursacjusz i Walens, napisali doń list, wyrażając swe poddanie. Juliusz zmarł 12 kwietnia 352 r. Rychło otoczono go czcią i już w r. 354 wpisano do kalendarza rzymskiego.