Mariusz

Jest to imię łacińskie, z pochodzenia nomen gentilicium (gens Maria). Z historii starożytnej znamy Gajusza Mariusza (Caius Marius 156-86 przed Chr.), polityka i wodza rzymskiego.

W Polsce imię poświadczone wyjątkowo w 1221 r. W nowszych czasach (XX w.) stwierdzamy jego pewne rozpowszechnienie.

Odpowiedniki obcojęz.: łac. Marius, fr. Marius, Mary, wł. Mario.

W wykazach hagiograficznych odnaleźć można trzech Mariuszów. Nie należeli raczej do tych, których czczono szeroko. Mimo to przedstawimy tu wszystkich.

Mariusz i Marta, męczennicy perscy. Wspominani są już to oddzielnie jako małżeństwo, już też razem ze swoimi dziećmi Audifaksem i Abakukiem. W tej zresztą materii, podobnie jak w podawanej dacie dziennej ich męczeństwa panuje w martyrologiach niemałe zamieszanie (15, 16, 19, 20 stycznia itd.). Najłatwiej przyjąć datę 19 stycznia, zapis wydaje się bowiem najbardziej pierwotny. Zostali umęczeni w czasie prześladowania dioklecjańskiego. Miało się to dokonać przy Via Cornelia pod Rzymem, dokąd przywędrowali z Persji, aby odwiedzić groby apostołów. Passio, która opisuje ich dzieje, pochodzi z V lub VI stulecia i podaje wiadomości legendarne. Lepiej już zaświadczony jest kult. W IX w. w Rzymie wzniesiono osobny kościół ku ich czci.

Mariusz, biskup Avenches. Urodził się około r. 530. Na stolicę biskupią powołany został w r. 574. Znajdujemy go pośród uczestników synodu w Mâcon (585). Na krótko przed śmiercią siedzibę biskupią przeniósł do Lozanny. Znany jest także jako kontynuator Kroniki Prospera z Akwitanii. Jego kontynuacja obejmowała lata 455-581. Zbliżona do Historii Franków Grzegorza z Tours, nie była jednak plagiatem, raczej dowodem korzystania ze wspólnego źródła. Patrząc na dzieje, zabarwiał je poczuciem prestiżu cesarstwa, w którym dopatrywał się czwartego etapu wizji Daniela. Zmarł 31 grudnia 594 r. Kult Mariusza oficjalnie uznano w r. 1605. Nic nie uzasadnia tytułu męczennika, który mu nadała ikonografia. Czczony jest do dziś w diecezjach bazylejskiej i lozańskiej.

Mariusz z Owernii. Jego długa Vita, która pochodzi z XI stulecia, a mylnie przypisywana była Odonowi z Cluny, utrzymuje, że był jednym z siedemdziesięciu uczniów Zbawiciela i że na ewangelizację Owernii wysłał go z Rzymu św. Piotr. Pod koniec życia miał osiąść w pustelni, a gdy zmarł, św. Austremoniusz miał jego szczątki złożyć w kapliczce przy eremie. W XI w. przeniesiono je do klasztoru w Mauriac. Wtedy też zapewne zredagowano legendę. W rzeczywistości święty musiał być jednym z tych pustelników, których w Owernii na przestrzeni VI i VII stulecia było wielu. Jego imieniem (Saint-Mary) nazwano kilka miejscowości. Wspomnienie obchodzono 8 czerwca.