Prezydent o reformie samorządowej: udało się

O reformie samorządowej możemy powiedzieć: to się udało - mówił prezydent Bronisław Komorowski, który w poniedziałek wziął udział w uroczystej Gali Jubileuszowej z okazji 20. rocznicy odrodzenia samorządu terytorialnego w Polsce.

W Teatrze Polskim w Warszawie zgromadzili się przedstawiciele władz centralnych, samorządowcy i twórcy reformy samorządowej. Obok prezydenta Bronisława Komorowskiego w uroczystości udział wzięli m.in. prezydent Warszawy Hanna Gronkiewicz-Waltz i współtwórca reformy samorządowej prof. Jerzy Regulski.

- Już 20 lat minęło od momentu, gdy podjęliśmy odważną decyzję o decentralizacji - mówił prezydent. Jak podkreślił, "trzeba było wtedy dużo odwagi", aby nie dać się zastraszyć "różnym krytykom". - Dzisiaj możemy powiedzieć: to się udało - podkreślił.

Według Komorowskiego, dziś warto pytać przede wszystkim o to, co można zrobić, by samorząd działał jeszcze lepiej. Prezydent przekonywał, że samorząd to wielka, wspaniała rzecz, "przebudowująca odważnie Polskę". Jak zaznaczył, 20 lat temu samorząd trzeba było budować całkowicie od nowa. - Trudno sobie wyobrazić i wskazać na inną reformę, która by tak głęboko przeorała polską rzeczywistość, odziedziczoną po czasach PRL - mówił Komorowski.

Zdaniem prezydenta, reforma samorządowa pokazała drzemiące w społeczeństwie siły. - To była najmądrzejsza wersja dekomunizacji, bo komunizm został zlikwidowany, dzięki tworzeniu tych mechanizmów lokalnych - ocenił prezydent.

Jak mówił, polski samorząd skutecznie potrafi dziś ubiegać się o fundusze europejskie. - To, że Polska potrafi dobrze korzystać z obecności w wielkim, cywilizacyjnym projekcie, jakim jest Unia Europejska, to w znacznej mierze zasługa samorządu - ocenił Komorowski.

Prof. Regulski, podkreślił, że w ciągu ostatnich 20 lat samorząd stał się trwałym elementem polskiego ustroju. - A przecież 20 lat temu, to był inny kraj i ustrój - powiedział. Jak przypomniał, wybudowanie drogi lokalnej wymagało wówczas decyzji centralnej. - To był absurd - mówił Regulski.

Zaznaczył, że u podstaw reformy samorządowej leżało przekonanie, że Polskę może zmienić wysiłek obywateli. - Okazało się to trafnym założeniem - ocenił. Podziękował wszystkim tym, którzy przez ostatnie 20 lat rozwijali samorząd.

Prof Regulski podziękował także Gronkiewicz-Waltz, za to, że "Warszawa również rozwija się, pięknieje i naprawdę możemy być dumni z tego postępu". Podkreślił też, że cieszy się z tego, iż Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej - powołana do życia 20 lat temu - ma swój udział we wspieraniu samorządu.

Przypomniał ponadto, że prezydent Komorowski mówił wcześniej, że będzie wspierał inicjatywy dążące do rozwoju samorządności. - My bardzo będziemy chcieli panu w tym pomagać - zadeklarował. Przyznał jednocześnie, że w ciągu 20 lat narosło wiele barier ograniczających samorząd. - Trzeba przywrócić prawo gmin będących związkiem swych mieszkańców do podejmowania swobodnych działań w interesie tych mieszkańców - przekonywał Regulski.

- To, co jest ważne, to że zdaliśmy egzamin" - mówiła z kolei podczas jubileuszowej gali Gronkiewicz-Waltz. Jak oceniła, reforma samorządowa była szczególna. - Ta reforma była już przygotowana wcześniej, co sprawiło, że można ją było szybko wdrożyć - zaznaczyła prezydent stolicy.

Jak mówiła, wybory samorządowe w 1989 roku to były "pierwsze tak naprawdę całościowo wolne wybory w demokratycznej Polsce". Prezydent Warszawy przypomniała także, że wybory samorządowe, to jedyne wybory, w których głosują również ci, którzy mieszkają w Polsce, ale nie są obywatelami polskimi. "To jedyne wybory, które mają rzeczywiście wymiar europejski" - stwierdziła prezydent Warszawy.

Zdaniem Gronkiewicz-Waltz ogromnym wyzwaniem stojącym dziś przed samorządem jest wykorzystywanie funduszy unijnych.

Podczas uroczystości odczytano list marszałka Senatu Bogdana Borusewicza, w którym podziękował wszystkim, "którzy mieli udział w tworzeniu nowych więzi społecznych i szczególnie przyczynili się do budowy demokratycznego ładu". Jak podkreślił, wybory 20 lat temu były możliwe "dzięki podjęciu przez Senat już w 1989 roku dzieła reformy samorządowej".

"Naszą intencją jest dalsze wspieranie demokracji lokalnej i rozwoju samorządności w Polsce" - napisał marszałek Senatu. Borusewicz poinformował też, że 6 października w Senacie odbędzie się konferencja podsumowująca 20 lat polskiej aktywności samorządów terytorialnych w Polsce.

Podczas uroczystości trzej "ojcowie samorządności" - Regulski, prof. Michał Kulesza i b. prezes Trybunału Konstytucyjnego Jerzy Stępień odebrali wyróżnienia zasłużonych dla Warszawy.

W tym roku mija 20. rocznica wyborów do odrodzonego, po przełomie 1989 roku, samorządu terytorialnego. Pierwsze wybory do rad gmin odbyły się 27 maja 1990 r. Ustawy umożliwiające ich przeprowadzenie powstały z inicjatywy Senatu - wyłonionego w wyborach 4 czerwca 1989 r. W ciągu kilku miesięcy przygotowano nowe przepisy m.in. o samorządzie terytorialnym, pracownikach samorządowych, dotyczące uwłaszczenia gmin, a także ordynację wyborczą do rad gmin.

Kolejnym etapem reformy samorządowej była uchwalona przez Sejm w 1998 roku ustawa o nowym podziale administracyjnym państwa, zgodnie z którą z dniem 1 stycznia 1999 r. powrócono do trzystopniowego podziału kraju: na województwa, powiaty i gminy. Polskę podzielono wtedy na 16 województw, 308 powiatów ziemskich i 65 powiatów grodzkich