Barokowy kafel z trafił do Muzeum w Wilanowie

"Król Jan III Sobieski wynajmował specjalnych malarzy i grafików, którzy ukazywali zwycięską Bitwę pod Wiedniem" - mówił wiceminister spraw zagranicznych Bogusław Winid, który pośredniczył w przekazaniu dzieła do zbiorów Muzeum w Wilanowie. 

Podczas uroczystości, która odbyła się w czwartek w siedzibie MSZ tłumaczył, że wizerunki wychwalające zasługi polskiego króla były szczególnie popularne po jego wiktorii w 1683 r. nad wojskami tureckimi.

Jak dodał, to bardzo ozdobny i doskonale zachowany kafel z XVII wieku, który najprawdopodobniej został wykonany w południowym Tyrolu. Zabytek ten - jak podkreślił  - jest przykładem promocji Polski na arenie międzynarodowej w XVII w. 

"To rzecz wyjątkowa i pokazująca skalę propagandy państwowej w tamtych czasach (...). Sobieski był mistrzem propagandy; jeśli myśleć o naszych dynastach, to był największym z nich mistrzem uprawiania promocji własnej i rodowej" - powiedział dyrektor Muzeum Pałacu w Wilanowie Paweł Jaskanis. Zwrócił uwagę, że ozdobny kafel, który w arystokratycznej rezydencji znajdował się na piecu, najczęściej służył gospodarzom do opowiadania ciekawych historii.

"W tamtych czasach przekaz mówiony był szalenie ważny i kafel mógł służyć wykształceniu retorycznemu młodzieży" - podkreślił Jaskanis.

Datowany przez specjalistów na lata 1683-1685 kafel piecowy z gliny szkliwionej przedstawia króla Jana III Sobieskiego, który dumnie siedzi na białym rumaku i trzyma w garści wyciągniętą szablę. Polski władca, ubrany w polski strój z koroną na głowie, umieszczony jest w wyzłoconej arkadzie, w której umieszczono napis "KINIG INN POLEN". Przy arkadzie i w jej zworniku można zobaczyć maszkarony - twarze męskie o groteskowych rysach oraz dwa klęczące anioły, które trzymają wieńce laurowe symbolizujące zwycięstwo polskiego króla. Wielobarwne barokowe dzieło przedstawia też bogatą roślinną ornamentykę.  

Zabytek czekają teraz badania konserwatorskie i porównawcze. "Pozwolą one nam sprawdzić na ile tego rodzaju kafle wpisywały się w budowanie świadomości lokalnej po wiktorii wiedeńskiej. Zapewnie było jeszcze kilka innych kafli w krajach niemieckich" - tłumaczył dyrektor. Zapowiedział też, że nowy nabytek będzie można zobaczyć już w maju na trwającej tam do 30 września wystawie "Primus inter pares", która poświęcona jest zwycięzcy spod Wiednia. 

Zabytek podarowała Muzeum w Wilanowie Fundacja Rodzinna Blochów z Nowego Jorku, która zajmuje się poszukiwaniem polskich dzieł sztuki utraconych po pierwszym rozbiorze Polski w 1772 r., by je następnie przekazywać do polskich placówek. 

Fundacja Rodzinna Blochów jest zarejestrowana od 2006 r. w Nowym Jorku jako korporacja charytatywna. Na swojej stronie internetowej podaje, że jej podstawowym celem jest restytucja polskich dzieł sztuki lub przedmiotów związanych z polskim dziedzictwem narodowym. Inne kierunki działań fundacji to m.in. promocja polskiej historii, sztuki i kultury, ze specjalnym naciskiem na polskie militaria, starodruki i numizmatykę. W 2012 r. fundacja przekazała do Muzeum Pałacu w Wilanowie odpis "Traktatu gdańskiego" między królem Janem III Sobieskim a królem szwedzkim Karolem XI.