10 rzeczy, których nie wiedziałeś o jezuitach

10 rzeczy, których nie wiedziałeś o jezuitach
(fot. Wikimedia Commons)

Fidel Castro, Denzel Washington, Alfred Hitchcock, kratery na księżycu, gin z tonikiem. Co łączy te wszystkie osoby i rzeczy? Jezuici. Poznaj 10 zaskakujących faktów o tym zakonie.

1. Jezuici wynaleźli zapadnię. Bez jezuitów, którzy tworzyli i reżyserowali sztuki w szkołach w XVI i XVII wieku, współczesny teatr byłby zupełnie inny. Dla przykładu, w sztuce Czarnoksiężnik z Krainy Oz Zła Czarownica z Zachodu nie mogłaby tak łatwo zniknąć. Ponadto jezuici wynaleźli i udoskonalili cienki i półprzezroczysty ekran wykorzystywany w dzisiejszym teatrze.

2. Jezuici odkryli chininę (nazwaną w XVII wieku "jezuicką korą"), którą nadal stosuje się w lekarstwach na malarię, a także - co nieprzypadkowe - w toniku. Gdyby nie jezuici, nie mógłbyś smakować ginu z tonikiem. (Bez nich Zachód nie poznałby tak wcześnie żeń-zenia ani kwiatu kamelii.)

3. Ich słowniki i leksykony ojczystych języków Ameryki Północnej były pierwszymi pomocami, z jakich korzystali Europejczycy, chcąc zrozumieć pradawne języki. Zawarte w tych pracach jedne z najwcześniejszych dostępnych dzisiaj transkrypcji tych języków nadal służą uczonym. "Jeśli chodzi o ich wartość merytoryczną, pozostają niezrównane", zauważył amerykański historyk Francis Parkman, opisując listy i relacje, jakie jezuiccy badacze przesyłali do Europy.

DEON.PL POLECA

4. Jezuici zlokalizowali źródło Nilu Błękitnego, a także sporządzili mapy dużych odcinków Amazonki i Missisipi.

5. W swoich szkołach średnich, kolegiach i na uniwersytetach kształcili m.in. Kartezjusza, Woltera, Moliera, Arthura Conan Doyle’a, Jamesa Joyce’a, Fidela Castro i Alfreda Hitchcocka - nie wspominając o Bingu Crosbym, Billu Clintonie i Denzelu Washingtonie.

6. Założyli brazylijskie miasto São Paulo. W sposób szczególny przyczynił się do tego bł. Józef Anchieta (1534-1597) w czasie swojej misyjnej pracy.

7. Byli wielkimi orędownikami barokowego stylu w architekturze, hołdując mu w kościołach całej Europy na początku wieku XVII. Kościół Najświętszego Imienia Jezus w Rzymie, który jest macierzystym kościołem jezuitów, często zwanym po prostu "Jezusem", szczyci się - jak to określa wielu historyków - pierwszą w pełni barokową fasadą. Również w Rzymie znajduje się kościół św. Ignacego. Można w nim podziwiać iluzjonistyczne sklepienie, którego złudzeniu ulega wielu odwiedzających, a którego twórcą jest jezuicki brat Andrea Pozzo.

8. Trzydzieści pięć kraterów na Księżycu nosi imiona jezuickich naukowców. Athanasius Kircher, żyjący w XVII wieku jezuicki naukowiec, nazywany "mistrzem stu sztuk" oraz "człowiekiem wszechwiedzy", był geologiem, biologiem, lingwistą, de szyfrantem oraz wynalazcą megafonu.

9. Jezuici stali się inspiracją dla wyprodukowanego w 1954 roku filmu Na nabrzeżu, według scenariusza opartego na życiu Johna Corridana (1911-1984), który poświęcił się, jak na ówczesne czasy pionierskiej, pracy na rzecz stosunków pomiędzy pracodawcami i robotnikami. Ten ochrzczony mianem "kapłana z nabrzeży" jezuita współpracował ze związkami zawodowymi w nowojorskich dokach w latach 40. i 50. XX wieku. W filmie jego rolę zagrał Karl Malden. Kolejnymi filmami opartymi na autentycznych wydarzeniach związanych z historycznymi postaciami jezuickimi są Misja oraz Czarna suknia.

10. Jezuici wydali pięćdziesięciu świętych oraz kilkunastu błogosławionych i czcigodnych sług Bożych ("prawie świętych"), w tym teologa i kardynała, św. Roberta Bellarmina; angielskiego pisarza i męczennika, św. Edmunda Campiona; oraz północnoamerykańskich męczenników, św. Izaaka Joguesa i jego towarzyszy. Spośród sławnych "byłych" członków wymienić warto Garry’ego Willisa, Johna McLaughlina oraz Jerry’ego Browna.

Tworzymy DEON.pl dla Ciebie
Tu możesz nas wesprzeć.
James Martin SJ

Nie jest to przewodnik, który umożliwi zrozumienie wszystkiego o wszystkim.Pokazuje on raczej, jak odnaleźć Boga w każdym wymiarze swojego życia.

  • Skąd mam wiedzieć, co powinienem w życiu robić?
  • Skąd mam wiedzieć, kim być w życiu?
  • ...

Tematy w artykule

Skomentuj artykuł

10 rzeczy, których nie wiedziałeś o jezuitach
Wystąpił problem podczas pobierania komentarzy.
Nikt jeszcze nie skomentował tego wpisu.