Just
Jest to imię wywodzące się z łacińskiego cognomen Iustus 'sprawiedliwy'.
Odpowiedniki obcojęz.: łac. Iustus, fr. Just, hiszp. Justo, niem. Just, Jodokus, Joost, wł. Giusto.
Święci, którzy nosili to imię, są dość liczni. Martyrologium Rzymskie wymienia dwunastu: dziewięciu męczenników, którzy są mało znani, oraz trzech biskupów wyznawców. Nie jest to jednak liczba pełna: Bibliotheca Sanctorum zdołała zgromadzić aż trzydziestu. Tę liczbę można jeszcze powiększyć o św. Jodoka, którego imię - pisze o tym m.in. T. Milik w swej pracy o św. Andrzeju Świeradzie - przybrało u nas formę Just. Tu ukażemy pięciu: męczenników oraz biskupów.
Just i Piotr, męczennicy z Alcalá de Henares (Complutum). Byli jeszcze chłopcami w wieku szkolnym. Prudencjusz zaświadcza, że w IV stuleciu Saragossa szczyciła się z posiadania ich relikwii. Passio i mozarabski kalendarz zgodnie podają dzień ich męczeństwa: 6 sierpnia. Pod koniec VI stulecia wybudowano pod ich wezwaniem klasztor w miejscowości Fraga koło Kordoby.
Just, biskup Lyonu. Posiadamy jego życiorys, napisany przez kogoś ze współczesnych. Był w Vienne diakonem, gdy obrano go biskupem starożytnego Lugdunum (Lyonu). Uczestniczył w synodzie w Akwilei (381) i chyba też w zjeździe w Valence (374). Gdy w czasie jakichś zamieszek zabito człowieka, zrezygnował ze swej stolicy biskupiej i w towarzystwie lektora Wiatora udał się na pustynię egipską. Żył tam długo nie rozpoznany, ale spotkał go potem jakiś przypadkowy pielgrzym. Dzięki temu mógł go w pustelni odwiedzić kapłan Antioch, jego przyszły następca na stolicy lyońskiej. Gdy Just zmarł, ciało sprowadzono do Lyonu i pogrzebano w kościele Świętych Machabeuszów. Już za Sydoniusza Apolinarego jego cześć była szeroko znana i dość intensywna. Potem jego imieniem nazywano dzielnicę, w której położony był wspomniany kościół. Martyrologium Hieronimiańskie wymieniało go czterokrotnie. W Martyrologium Rzymskim widnieje pod dniami 2 września i 14 października.
Just, biskup Urgellum (dziś Seo de Urgel u stóp Pirenejów). Znany jest nieco z dzieła św. Izydora Sewilskiego De viris illustribus. Miał trzech braci biskupów: Nebrydiusza (Egera), Justyniana (Walencja) i Elpidiusza (Huesca). Brał udział w synodach w Toledo (527), Leridzie (546) i Walencji (549). Napisał komentarz do Pieśni nad pieśniami oraz mowę ku czci św. Wincentego męczennika. Do Martyrologium Rzymskiego wprowadził go jednakże dopiero Baroniusz. Znajduje się tam Just pod dniem 28 maja.
Just, biskup Canterbury. W r. 601 Grzegorz Wielki wysłał go do Anglii razem z Melitonem i kilkoma innymi, aby wzmocnić ekipę misyjną, która dotarła tam już pod kierunkiem św. Augustyna. Augustyn też udzielił mu sakry i osadził jako biskupa w Rochester (604). Jako taki podpisał z innymi list biskupów do bretońskich kolegów ze -Szkocji-. W r. 616 razem z Melitonem zmuszony został do opuszczenia Wyspy. Przebywał wtedy w Galii, a do Anglii wrócił po nawróceniu się Eadbalda, króla Kentu. Gdy w r. 624 zmarł Meliton, wstąpił na osieroconą stolicę w Canterbury. Bonifacy V przysłał mu paliusz. W r. 625 udzielił sakry Paulinowi, który stał się apostołem Nortumbrii. Zmarł 10 listopada, prawdopodobnie w r. 627. W tym też dniu wspomina go Martyrologium Rzymskie.
Just, Artemiusz i Honesta. Czczą ich jako męczenników we Flandrii i w diecezji Amiens, a wspominają 11 lub 17 października. Mieliby śmierć za wiarę ponieść w VIII stuleciu i to w pobliżu Monciel, nad rzeką Conche. Byli rzekomo rodzeństwem, dziećmi jakiegoś władcy z okolic Tuluzy, którzy uszli z rodzinnego domu, aby móc żyć wedle przyjętej przez się wiary. Wysłańcy ojca znaleźli ich jednak na północy i gdy odmówili powrotu, okrutnie pozabijali. Wszystko to wiemy z bardzo późnych lekcji brewiarzowych, nie opartych, jak się zdaje, na żadnych innych wcześniejszych legendach.