Aaron (Aron)
Jest to imię biblijne o niejasnym pochodzeniu. Prawdopodobnie wywodzi się z języka hebrajskiego, od słowa aharón, w którym ahr- oznaczać może 'górę, szczyt', a -ón 'rdzeń drzewa, drzewo dębowe', lub od innego wyrazu o znaczeniu 'prorocki, oświecony'.
W Polsce imię poświadczone jest w źródłach od XV w. w postaciach: Aaron, Aron (1433), Jaron (1483), Haron (1497). Formy z nagłosowym H- lub J- odzwierciedlają fonetyczną tendencję wspierania nagłosowej samogłoski a- i e- tzw. protezą, czyli przydechem lub jotą. Imieniem tym nazywa się herb kapituły krakowskiej - trzy złote korony na srebrnym polu, po biskupie krakowskim Aaronie.
Odpowiedniki obcojęz.: łac., ang., niem. Aaron, wł. Aronne.
Święci, którzy nosili to biblijne imię, nie należą do najmniej licznych. Ale mało są znani i w dziejach kultu miejsc poczesnych nie zajęli. Poza postacią biblijną wspominamy dlatego tylko trzech: czczonego w Brytanii, wspominanego w martyrologiach zachodnich oraz znanego z roczników polskich.
Aaron, brat Mojżesza i Miriam, znany jest przede wszystkim z dziejów wędrującego Izraela (Wj 4; 7; 19; 28; 40 oraz Kpł 8-10). Poprzez Amrama i Kehata wywodził się z pokolenia Lewiego. Żonaty z Elżbietą, córką Aminadaba, miał czterech synów. Już w Egipcie był rzecznikiem młodszego brata oraz spełniał funkcje kapłańskie. Lud wezwał go dlatego, by na cześć Jahwe ulał złotego cielca. Skarcony surowo przez Mojżesza, za jego wstawiennictwem uzyskał przebaczenie. Przejął później wszystkie funkcje kapłańskie i ich znamiona oraz ściśle współpracował w ustanawianiu ceremoniału. Stale opowiadał się za decyzjami brata, ale razem z siostrą zbuntował się przeciw niemu -z powodu Kuszytki- (Lb 12). Z Mojżeszem natomiast zwątpił u wód Meriba i dlatego, jak on, nie wszedł do Ziemi Obiecanej. Zmarł na górze Hor, w pobliżu Kadesz, zapewne na półwyspie Synaj. Józef Flawiusz lokalizował to miejsce w pobliżu Petra, w Zajordanii, i tam też Arabowie po dziś dzień czczą -grób Aarona-. Pierwszego arcykapłana wspomina Hbr 7n, ale podkreśla niedoskonałość i przemijającą wartość jego kapłaństwa. Grecy wpisali go do synaksariów pod dniem 20 lipca, natomiast w martyrologiach łacińskich widniał pod dniem 1. tego miesiąca.
W ikonografii przedstawiano go zawsze w uroczystych szatach kapłańskich, często z efodem, z napierśnikiem o dwunastu kamieniach, z tiarą, laską kapłańską itp. emblematami, używanymi w obrzędach Starego Zakonu. Gdzieniegdzie uchodził za patrona szmuklerów i guzikarzy.
Aaron i Juliusz, męczennicy. Śmierć ponieśli na terenie dzisiejszej Anglii, prawdopodobnie w r. 287. Zginęli w starożytnym Urbs Legionum (dziś Caerlean). Wiemy o tym dzięki Gildasowi i Bedzie, pierwszym historykom Wyspy. Aarona i Juliusza wspominali oni jako towarzyszy Albana z Werulamu. Później dedykowano im kościoły, a jeszcze później razem z Albanem zaczęto wspominać w martyrologiach (22 czerwca). Dopiero Piotr de Natalibus ulokował ich imiona pod dniem 1 lipca, prawdopodobnie dlatego, że widniał tam już Aaron, brat Mojżesza. Podobna zbieżność sprawiła, że w Bretanii Aarona męczennika zaczęto utożsamiać z pustelnikiem z wysepki, zwanej później Saint-Malo. O tym ostatnim wiadomo jedynie z żywota św. Machuta (BHL 5116). W Bretanii czczono go oddzielnie i szczycono się posiadaniem jego relikwii.
Aaron, biskup krakowski. Pochodził prawdopodobnie z Kolonii albo z Leodium. Do Polski zabrał go ze sobą lub sprowadził książę Kazimierz Odnowiciel, którego wuj Herman był wówczas arcybiskupem kolońskim. Początkowo był mnichem, a może i opatem w Tyńcu. Tak przynajmniej głosi benedyktyńska tradycja klasztorna. Na biskupstwo krakowskie powołano go być może w r. 1046, przy czym sakrę przyjął w Kolonii. Kiedy i z jakiego tytułu został arcybiskupem oraz otrzymał paliusz, nie jest wyjaśnione. Podobnie rzecz ma się z wielu innymi szczegółami dotyczącymi tej postaci. Do jej biografii brak nam solidnej podstawy źródłowej. Stąd szereg hipotez i przypuszczeń czynionych przez historyków. Reprezentował Aaron na terenie Polski nurt reformy kościelnej i u boku Odnowiciela przyczynił się zapewne wielce do odbudowy organizacji kościelnej, zniszczonej w niepokojach po śmierci Mieszka II. W archiwum katedry krakowskiej zachował się rękopis z napisem Aaron episcopus, z czego wysnuwa się wniosek, iż zasłużył się on m.in. założeniem biblioteki kapitulnej. Zmarł w r. 1059, prawdopodobnie 9 października. Taki przynajmniej termin obchodzenia w Tyńcu jego pamiątki przytoczył siedemnastowieczny historyk zakonny Stanisław Szczygielski, który nazwał Aarona błogosławionym. Wcześniejszych śladów jakiegokolwiek kultu brak. Poza niektórymi zbiorami hagiograficznymi nigdzie też nie był później wspominany jako błogosławiony.