Studia Soborowe. Historia i recepcja Vaticanum II

21 października na rynku wydawniczym ukaże się książka jakiej dotąd brakowało w literaturze naukowej i popularno-naukowej dotyczącej Soboru Watykańskiego II. Jest nią praca zbiorowa: Studia Soborowe. Historia i recepcja Vaticanum II pod redakcją Michała Białkowskiego (pracownika naukowego Wydziału Politologii i Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu).

Redaktor naukowy pokaźnego - liczącego blisko osiemset stron - tomu podjął się niezwykle ambitnego zadania. W jednym tomie zebrał 26 tekstów dotyczących historii i recepcji Soboru Watykańskiego II. Autorami artykułów są duchowni i świeccy - pracownicy naukowi najważniejszych polskich ośrodków akademickich (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Katolicki Uniwersytet Lubelski im. Jana Pawła II, Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu, Uniwersytet Śląski w Katowicach, Uniwersytet Gdański, Uniwersytet Szczeciński, Instytut Zachodni w Poznaniu), reprezentujący takie dyscypliny naukowe jak: historia, teologia, politologia, prawo kanoniczne, filozofia, medioznawstwo i wiele innych.

Tom otwiera przedmowa pióra Ks. Kardynała Stanisława Dziwisza, w której Arcybiskup Metropolita Krakowski zwraca uwagę na aktualności przesłania soborowego oraz wielkie zaangażowanie Jana Pawła II w dzieło recepcji Soboru Watykańskiego II. Kolejny tekst, mający formę wprowadzenia, autorstwa redaktora naukowego Michała Białkowskiego jest próbą opisu wizji Kościoła Papieża Franciszka. Michał Białkowski opisując Kościół w pięciu wymiarach eklezjalnych (Kościół ubogi i dla ubogich; Kościół dialogu, Kościół prześladowany; Kościół misyjny; Kościół ewangelizujący) wskazuje na ciągłość i kontynuację nauczania od epoki Vaticanum II do czasów Papieża Franciszka. Kolejne artykuły tworzące część pierwszą - Historia epoki Vaticanum II - podejmują m. in. kwestie udziału w obradach soborowych hierarchów Ukraińskiego Kościoła greckokatolickiego, obecności na Soborze ks. prof. Josepha Ratzingera oraz wybranych przedstawicieli polskiego episkopatu: biskupa Antoniego Pawłowskiego (Włocławek), biskupa Herberta Bednorza (Katowice), biskupa Wilhelma Pluty (Gorzów Wielkopolski) oraz biskupów warmińskich (Olsztyn). Niezwykle interesujący jest tekst ks. dr Alberta Warso (pracownika watykańskiej Kongregacji Nauki Wiary), który opisuje represje władz państwowych i aparatu bezpieczeństwa wobec biskupów sandomierskich, związane z ich próbami wyjazdu na obrady Soboru Watykańskiego II. Ważne przesłanie zawiera artykuł pióra o. Grzegorza Dobroczyńskiego SJ. Jezuita - wybitny analityk mediów - odtwarza mechanizm myślenia soborowego, jaki zrodził się w środowisku miesięcznika "WIĘŹ", w pierwszej połowie lat sześćdziesiątych XX w.

W części drugiej tomu - Recepcja Vaticanum II - wyodrębnić należy dwie zasadnicze grupy tekstów. Pierwsza stanowią artykuły podejmujące kwestie recepcji nauczania Soboru Watykańskiego II w różnych krajach i obszarach kulturowych. W kolejnych artykułach przestawiona została recepcja Soboru w: Niemczech (ks. Józef Hernoga), w Szwajcarii (ks. Ignacy Bokwa), Hiszpanii (ks. Piotr Roszak), Stanach Zjednoczonych Ameryki (ks. Jan Perszon), krajach Ameryki Łacińskiej (ks. Andrzej Pietrzak SVD), Polsce (ks. Jerzy Bagrowicz). Na szczególną uwagę zasługuje tekst ks. Kazimierza Szymczychy SVD (Sekretarza Komisji Konferencji Episkopatu Polski ds. Misji w Warszawie i Delegata ds. Misji, przez blisko dwadzieścia lat misjonarza w Demokratycznej Republice Konga). Werbista opisuje bowiem nie tylko teologiczno-liturgiczny aspekt recepcji Soboru (ustanowienie rytu zairskiego w liturgii), ale odwołuje się również do własnego doświadczenia misyjnego w Czarnej Afryce. Druga grupa tekstów dotyczy recepcji Soboru w filozofii, prawie kanonicznym oraz w wybranych dyscyplinach teologicznych (teologia systematyczna, katechetyka, liturgika).

Miłym zwieńczeniem lektury jest ciekawa i starannie przygotowana wkładka zdjęciowa zawierająca oryginalne, niepublikowane dotąd zdjęcia polskich ojców Soboru Watykańskiego II, pochodzące z Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie, Archiwum Archidiecezjalnego w Katowicach, Archiwum Diecezjalnego we Włocławku i Archiwum Diecezjalnego w Zielonej Górze.

Książka Studia Soborowe. Historia i recepcja Vaticanum II, pod redakcją Michała Białkowskiego, mimo ściśle naukowego tematu jest publikacją dotykającą wciąż ważnego w Kościele Powszechnym i w Kościele w Polsce tematu, jakim jest recepcja nauczania soborowego. Szczególnie w roku kanonizacji Papieży Jana XXIII i Jana Pawła II oraz beatyfikacji Pawła VI należy polecić ja szerokiemu gronu czytelników - duchowieństwu, osobom konsekrowanym i wiernym świeckim.